Największe zmiany w kodeksie pracy od lat. Dotyczą 13 mln pracowników!

Wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu pracy. Jest to bez wątpienia największa zmiana w tych przepisach od dekad. Zmiany dotyczą aż 13 mln pracowników, ale są one także istotne dla wszystkich osób zatrudnionych na etat, szczególnie dla rodziców.

Nowelizacja Kodeksu pracy to swoista rewolucja zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Zmiany dotyczą wielu ważnych kwestii, mi.in.:

• opieki nad niesamodzielnym rodzicem lub chorym partnerem,
• przerw w trakcie dnia pracy,
• urlopu rodzicielskiego,
• zasiłku macierzyńskiego
• zatrudnienia na czas określony,
• zwalniania pracowników.

Z punktu widzenia pracownika, zmiany są korzystne. Inne zadnie mają sami pracodawcy, dla których wiąże się to z wieloma dodatkowymi obowiązkami.

Dodatkowe dni wolne dla pracowników

Nowelizacja przewiduje 5 dodatkowych dni wolnych, z których pracownik może skorzystać w ramach urlopu opiekuńczego. Ma to stanowić wsparcie dla członka rodziny. Mowa tu nie tylko o dzieciach, czy małżonku, ale także o rodzicach i innych bliskich osobach, z którym pracownik mieszka.

To nie koniec, jeśli chodzi o dni wolne. Ustawa przewiduje także kolejne 2 dni (lub odpowiednio 16 godzin), które można wykorzystać z powodu działania siły wyższej, czy w innych ważnych sytuacjach. Do takich sytuacji mogą należeć nieprzewidziane działania sił przyrody, które skutkują powodzią czy pożarami. Za sytuację upoważniającą do skorzystania z przepisu, będzie także wypadek czy choroba w rodzinie. Zamiana dotyczy też kwestii płatności. Otóż, te dwa dni wolne będą płatne, jednak nie w pełnej wysokości, a w połowie wysokości wynagrodzenia.

Przerwy w pracy

Wprowadzone dziś zmiany dotyczą także przerw w trakcie dnia pracy. Przed nowelizacją przysługiwała przerwa 15 minutowa przy założeniu, że praca trwa 6h w ciągu doby. Ustawa wprowadziła dodatkowe 15 minut przerwy dla osób, które tego dnia pracują ponad 9 godzin. Pracownicy, którzy pracują w ciągu doby powyżej 16 godzin, mają prawo do jeszcze jednego wolnego kwadransa.

Dłuższe urlopy rodzicielskie!

Już nie 32 tygodnie, ale  41 tygodni może trwać urlop rodzicielski. To o 2 miesiące dłużej! Ważne, że nowe przepisy dotyczą nie tylko osób, którzy posiadają prawo do urlopu od momentu wejścia w życie ustawy, ale także zahaczają o tych, którzy już na urlopie przebywają. Zatem przedłużeniu ulegają też urlopy osób, które rozpoczęły go nie wcześniej niż 2 sierpnia ubiegłego roku. Cały okres urlopu rodzicielskiego jest płatny.

Wzrosną zasiłki opiekuńcze

Osoby przebywające na zasiłkach opiekuńczych będą od teraz mogły liczyć na wyższe świadczenia. Obecnie, za cały okres, zasiłek będzie wynosić 70 procent podstawy wynagrodzenia. Wcześniej istniał podział, w którym świadczenie wynosiło 100 procent podstawy wynagrodzenia, ale dotyczyło tylko pierwszych 6 tygodni. Kolejne liczone były w wysokości 60 procent.

Warto zauważyć, że inaczej będzie wyglądała sytuacja, gdy matka dziecka postanowi z góry wykorzystać 20 tygodni urlopu macierzyńskiego i 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego. W takim przypadku za cały rok będzie otrzymywać świadczenie w wysokości 81,5 procent podstawy wynagrodzenia. Dla porównania, wcześniej w takiej sytuacji, otrzymałaby o 1,5 procent mniej.

Aby skorzystać z nowych przepisów należy dotrzymać terminu dot. złożenia wniosku. Jest na to 21 dni od dnia wejścia w życie nowelizowanej ustawy.

Istotna zmiana w urlopach ojcowskich

Urlop ojcowski jest nadal płatny w wysokości 100 procent. Zmiana polega jednak na terminie dotyczącym jego wykorzystania. Wcześniej mężczyźni mogli z niego skorzystać w terminie 2 lat od momentu narodzin dziecka. Termin ten uległ obecnie skróceniu i z tego przywileju mężczyźni mogą skorzystać już tylko w ciągu roku.

Nowe uprawnienia ochronne dla rodziców

Rodzice, posiadający dzieci w wieku poniżej 8 roku życia, od tej pory nie będą mogli bez wyrażania zgody być zatrudnianiu w godzinach nadliczbowych czy też w porze nocnej. Dodatkowo, jeśli pracownik nie wyrazi zgody, nie można go obejmować przerywanym czasem pracy (dot. 5 godzinnej przerwy w ciągu doby), a także wysyłać na delegacje poza miejsce pracy. Przed nowelizacją te zapisy też istniały w ustawie, ale dotyczyły rodziców dzieci młodszych, bo do 4 roku życia.

Zatrudnienie na okres próbny

Zmieni się czas trwania umowy zawieranej na okres próbny. Od tej pory będzie on uzależniony od umowy, którą pracodawca będzie chciał po tym okresie zawrzeć z pracownikiem.

W świetle nowych przepisów umowę na okres próbny można zawrzeć na czas:

• 1 miesiąca, – gdy umowa o pracę będzie zawarta na czas do 6 miesięcy,
• 2 miesięcy, – gdy umowa o pracę będzie zawarta na czas powyżej 6 miesięcy a krótszy niż 12 miesięcy,
• 3 miesięcy, – gdy umowa praca będzie zawarta na czas powyżej 12 miesięcy, także na czas nieokreślony.

W tym miejscu prawnicy wskazują na niejasność przepisów, gdyż ustawa nie określa jasno kwestii zamiaru zawarcia umowy. Poza tym, w trakcie zatrudnienia pracownika na czas próbny, sytuacja pracodawcy może też z różnych przyczyn ulec zmianie.

Nowe przepisy dotyczące zwolnień

Nowelizacja ustawy wprowadza zmiany w zakresie wypowiedzeń umów na czas określony. Od teraz każde zwolnienie pracodawca będzie musiał uzasadnić. Drugą możliwością będzie konsultacja w tej sprawie z reprezentującym pracownika związkiem zawodowym.

Prawo pracownika do wnioskowania o lepsze warunki pracy

Wchodzące dziś zmiany dają pracownikowi prawo do składania raz do roku wniosku np. zwiększenie wymiaru etatu (w przypadku, gdy pracownik zatrudniony jest na część etatu) lub wniosku o umowę na czas nieokreślony, gdy zatrudniony jest czasowo.

Tu pojawia się kolejny obowiązek dla pracodawcy, który w miarę możliwości powinien taki wniosek rozpatrzeć pozytywnie. Jeśli w danej sytuacji jest to niemożliwe, musi podać przyczynę swojej negatywnej decyzji.

Ograniczenie w zakresie zwolnienia

W przypadku złożenia wniosku przez pracownika o lepsze warunki pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć obecnej umowy z pracownikiem z tego powodu. Dodatkowo pracownik nie będzie mógł być też zwolniony z powodu chęci pozyskiwania informacji o warunkach zatrudnienia, domagania się szkoleń i zaliczaniu ich na poczet czasu pracy, a także za bycie zatrudnionym równolegle w innej firmie, choć nadal można podpisywać umowy o zakazie konkurencji.

Ważną zmianą jest też to, że pracodawca nie będzie mógł przygotowywać się do zwolnienia pracownika. Dotyczy to zarówno pracownic w ciąży, jak i osób, które aktualnie korzystają z urlopów rodzicielskich, macierzyńskich czy ojcowskich.

W temacie zwolnień jest jeszcze jedna istotna zmiana dotycząca ochrony rodziców. Będą oni chronieni przed zwolnieniem już od momentu złożenia wniosku o dany urlop na dziecko.

Obowiązek informacyjny

Umowa ma na celu też zwiększyć dostęp do informacji dotyczących warunków zatrudnienia. Zatem pracodawca będzie musiał informować o zasadach dot. pracy zmianowej, czasu pracy, zasadach przemieszczania się podczas wykonywania pracy czy prawie pracownika do szkoleń.

Podsumowując, nowelizacja wprowadza szereg istnych zmian dla pracowników. Choć zmiany te niosą ze sobą większe obowiązki dla pracodawców, mają na celu poprawę jakości życia pracowników i ich rodzin.